વાઈબ્રન્ટ ગુજરાત ગ્લોબલ સમિટ-2024 અંતર્ગત ગુરુવારે ગાંધીનગરમાં આયોજિત ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ કોન્ફરન્સમાં મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે પ્રથમ વખત જણાવ્યું હતું કે ગુજરાત સ્પેસ સેક્ટરના દેશોના અને વિશ્વના હિતધારકો માટે તકનું સ્થળ બની ગયું છે. અર્થતંત્રમાં મોટો વધારો વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ભારતીય રાષ્ટ્રીય અવકાશ પ્રમોશન એન્ડ ઓથોરાઈઝેશન સેન્ટર (IN-SPACE)નું મુખ્ય મથક અમદાવાદને ભેટ આપ્યું છે. આ સંસ્થા સિંગલ વિન્ડો, સ્વતંત્ર અને સ્વાયત્ત નોડલ એજન્સી તરીકે કામ કરી રહી છે, જેનાથી ખાનગી અવકાશ ક્ષેત્રની અર્થવ્યવસ્થાને મોટો વેગ મળે છે. મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે તેમના સંબોધન દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે સાણંદમાં સ્પેસ મેન્યુફેક્ચરિંગ ક્લસ્ટર સ્થાપવા માટે રાજ્ય સરકાર અને ઇન-સ્પેસ વચ્ચે એમ.ઓ.યુ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. બોપલમાં ઇન-સ્પેસ હેડક્વાર્ટર ખાતે ટેકનિકલ સપોર્ટ અને ઇન્ક્યુબેશન સેન્ટર પણ સ્થાપવામાં આવશે. ઇન-સ્પેસ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ અવકાશ તકનીક પર આધારિત વિવિધ ઉત્પાદન ઉદ્યોગો શરૂ કરવા માટે પ્રોત્સાહનો અને તકનીકી માર્ગદર્શન પ્રદાન કરશે.
.jpg)
ભારતીય અવકાશ સંશોધન કેન્દ્ર
તેમણે વધુમાં કહ્યું કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ દેશને ‘સ્પેસ ફોર હ્યુમન કાઇન્ડ’ની નીતિ આપી છે, ‘હ્યુમન ઇન સ્પેસ’ની રેસ નહીં. વડાપ્રધાનના નેતૃત્વમાં ભારત અવકાશ ક્ષેત્રમાં પોતાનું અગ્રણી સ્થાન હાંસલ કરવા માટે આગળ વધી રહ્યું છે. ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ સેન્ટર (ISRO) એ ભારતના અવકાશ ક્ષેત્રમાં મહત્વપૂર્ણ અને સૌથી મોટું યોગદાન આપ્યું છે.આ પ્રસંગે મુખ્યમંત્રીએ ઈસરોના ચંદ્રયાન અને આદિત્ય એલ-1 મિશન અને ગગનયાન અને ભારતીય અવકાશ સ્ટેશન જેવા આગામી મિશનની સફળતાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો.
અવકાશ ક્ષેત્રનો વિકાસ
મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું કે ISROની કામગીરીના પરિણામે, અવકાશ સંબંધિત સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગો (MSME) અત્યાર સુધી સપ્લાય ચેઇન પાર્ટનર તરીકે સેવા આપે છે. અવકાશ ક્ષેત્રના વિકાસને ધ્યાનમાં રાખીને, આ ક્ષેત્રમાં ખાનગી ખેલાડીઓની ભાગીદારી પણ વધે અને સમર્પિત ઉદ્યોગો અને સ્ટાર્ટઅપ્સ વિકસિત થાય તે જરૂરી છે.
ભારત હવે વિશ્વના અન્ય દેશોની હરોળમાં ઊભું છે
તેમણે વધુમાં કહ્યું કે, 2020માં વડાપ્રધાનની આગેવાની હેઠળની કેન્દ્રીય કેબિનેટે ભારતના અવકાશ ક્ષેત્રને ખાનગી ક્ષેત્રના ખેલાડીઓ માટે ખોલવાનો ઐતિહાસિક નિર્ણય લીધો છે, જેના પરિણામે ભારત હવે વિશ્વના અન્ય દેશોની હરોળમાં ઊભું છે અને અવકાશ તરફ જોઈ રહ્યા છીએ. મુખ્યમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, અવકાશ એ સૌથી ગૂઢ, ગહન અને ગતિશીલ વિજ્ઞાન છે. અવકાશ ક્ષેત્ર હંમેશા કંઈક નવું શોધવાની અને સતત નવા સંશોધનો કરવાની સૌથી મોટી ક્ષમતા ધરાવે છે. તેમણે સેમિનારમાં ઉપસ્થિત ઉદ્યોગપતિઓ, રોકાણકારો અને અવકાશ વિજ્ઞાનના નિષ્ણાતોને ગુજરાતમાં અવકાશ ઇકોસિસ્ટમ વિકસાવવા હાકલ કરી હતી. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે વડાપ્રધાનના માર્ગદર્શન હેઠળ ગુજરાત ભવિષ્યમાં ફ્યુચરિસ્ટિક સ્પેસ સેક્ટરમાં યોગદાન આપવા તૈયાર રહેશે.
અવકાશ ક્ષેત્રમાં પ્રગતિ
ઈસરોના અધ્યક્ષ એસ. સોમનાથે કહ્યું કે અવકાશ ક્ષેત્રમાં પ્રગતિનો ઉદ્દેશ્ય રાષ્ટ્રની લાંબા ગાળાની સમૃદ્ધિનો છે. આપણે અવકાશની ઉપલબ્ધિઓ દ્વારા દેશની સમૃદ્ધિ વધારવાની દિશામાં આગળ વધવાનું છે. આ દિશામાં વડાપ્રધાનનું પ્રેરણાદાયી માર્ગદર્શન હંમેશા મળતું રહે છે. ઈસરોના અધ્યક્ષે કહ્યું કે અમે માનવસહિત વાહનો દ્વારા અવકાશમાં માણસો મોકલવા અને વર્ષ 2040 સુધીમાં અમારું પોતાનું સ્પેસ સ્ટેશન બનાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ છીએ. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે અમે દરેક ક્ષેત્રમાં અવકાશ વિજ્ઞાનને અપનાવવાની દિશામાં આગળ વધી રહ્યા છીએ. અમે દેશના વિકાસ માટે વૈજ્ઞાનિક સેતુ બાંધવાનું કામ કરી રહ્યા છીએ.
શક્તિ પર વિશેષ ભાર
UAE સ્પેસ એજન્સીના ડાયરેક્ટર સાલેમ અલ કુબૈસીએ કહ્યું કે માત્ર છ દાયકામાં ભારત સ્પેસ ટેક્નોલોજીમાં વૈશ્વિક લીડર બનવામાં સફળ થયું છે. તેમણે સહકાર અને ભાગીદારીની શક્તિ પર વિશેષ ભાર મૂક્યો હતો. આ પ્રસંગે, ઇન-સ્પેસના અધ્યક્ષ ડૉ. પવન ગોએન્કાએ જણાવ્યું હતું કે ભારતીય અવકાશ ક્ષેત્ર હવે બધા માટે ગૌરવ અને અપેક્ષાઓ લઈને આવી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે સ્પેસ સેક્ટરમાં રોકાણ વધી રહ્યું છે અને સ્પેસની અર્થવ્યવસ્થા પર અસર પડી શકે છે.
સદીઓથી અભ્યાસ કર્યો
સ્વાગત પ્રવચનમાં મુખ્ય સચિવે જણાવ્યું હતું કે માનવી સદીઓથી માહિતી મેળવવા માટે અવકાશનો અભ્યાસ કરે છે. તકનીકી પ્રગતિ અને અવકાશ સંશોધનને કારણે ઘણી વસ્તુઓ વાસ્તવિકતા બની રહી છે. તેમણે કહ્યું કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના દૂરંદેશી નેતૃત્વને કારણે આ વિષય વૈશ્વિક રોકાણકારો માટે સમિટનો એક ભાગ બની ગયો છે.
.jpg)
